โคกกระสุน ๑

Psilotrichum ferrugineum (Roxb.) Moq.

ไม้ล้มลุก ต้นสีเขียวหรือสีเขียวแกมแดง ค่อนข้างเกลี้ยง มีขนตามข้อ ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก รูปไข่กลับแกมรูปใบหอก รูปใบหอก หรือรูปแถบช่อดอกแบบช่อเชิงลด ออกที่ยอดหรือตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ดอกสีขาวหรือสีขาวแกมแดง ผลแบบผลแห้งไม่แตกแบบผลกระเปาะ รูปหรงรี เมล็ดเล็ก รูปค่อนข้างกลม สีดำเป็นมัน

โคกกระสุนชนิดนี้เป็นไม้ล้มลุก สูง ๕-๕๐ ซม. ต้นสีเขียวหรือสีเขียวแกมแดง ค่อนข้างเกลี้ยง มีขนตามข้อ

 ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก รูปไข่กลับแกมรูปใบหอก รูปใบหอก หรือรูปแถบ ใบที่อยู่บริเวณโคนต้นใหญ่กว่าใบที่อยู่สูงขึ้นไป กว้าง ๐.๑-๓ ซม. ยาว ๑-๖ ซม. ปลายแหลม โคนสอบ ขอบเรียบ แผ่นใบบางคล้ายกระดาษ เส้นแขนงใบข้างละ ๓-๕ เส้น เห็นไม่ชัด ก้านใบยาว ๐.๑-๑ ซม.

 ช่อดอกแบบช่อเชิงลด เป็นช่อเดียวหรืออาจพบ ๒-๔ ช่อ ออกที่ยอดหรือตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ก้านช่อยาว ๑-๖ ซม. แกนช่อยาว ๑-๓ ซม. มีขน ดอกสีขาวหรือสีขาวแกมแดง ใบประดับรูปไข่แกมรูปใบหอก ยาว ๑-๑.๕ มม. บาง ติดทน ใบประดับย่อยรูปไข่แกมรูปสามเหลี่ยม มีขนาดเล็กมาก ติดทน กลีบรวม ๕ กลีบ รูปใบหอก ยาว ๒-๓.๕ มม. ปลายแหลมมาก ติดทนเกสรเพศผู้ ๕ เกสร ก้านชูอับเรณูยาว ๐.๕-๑.๕ มม. โคนก้านแผ่กว้างและเชื่อมติดกันคล้ายถ้วย อับเรณูค่อนข้างกลม ขนาดประมาณ ๐.๕ มม. รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๑ ช่อง ออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียสั้นยอดเกสรเพศเมียเป็นตุ่ม

 ผลแบบผลแห้งไม่แตกแบบผลกระเปาะ รูปทรงรี ยาว ๑-๑.๕ มม. เมล็ดเล็ก รูปค่อนข้างกลม กว้างประมาณ ๑ มม. สีดำเป็นมัน ผลแก่จัดจะหลุดร่วง พร้อมกับใบประดับย่อยและกลีบรวมที่ดิดทน


 โคกกระสุนชนิดนี้มีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทั่วทุกภาคพบตามที่โล่งแจ้ง ริมแหล่งน้ำบนพื้นที่ราบตํ่า ที่สูงจากระดับนํ้าทะเลประมาณ ๕๐๐ ม. ในต่างประเทศพบที่อินเดีย ภูมิภาคอินโดจีน และภูมิภาคมาเลเซีย.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
โคกกระสุน ๑
ชื่อวิทยาศาสตร์
Psilotrichum ferrugineum (Roxb.) Moq.
ชื่อสกุล
Psilotrichum
คำระบุชนิด
ferrugineum
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Roxburgh, William
- Moquin-Tandon, Christian Horace Bénédict Alfred
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Roxburgh, William (1751-1815)
- Moquin-Tandon, Christian Horace Bénédict Alfred (1804-1863)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นางจารีย์ บันสิทธิ์